ဗျူဟာပေါဲရုဲမာဲ ကု ဂကောမ်ရပ်လွဟ် သကုတ်သၠုင်ကျာ
တၠအဝဵုပၞာန်တအ်ဝွံ နူဍေဟ်တအ် စသီအဝဵု စၟတ်တ္ၚဲ ၁ ၊ ဂိတု ဝှာပ်ဘျဝ်ဝါရဳ၊ သၞာံ၂၀၂၁ ဂှ် လလောင်တြးကၠုင် အကာဲအရာ/ကာပရှ် မွဲသၞာံတုဲ စိုပ် သၞာံ၂၀၂၅ ဂိတုဂျူလာင် စၟတ်တ္ၚဲ ၃၁ ဂှ် ဆက်ကၠုၚ်အယုက်သီအဝဵု စိုပ်ကၠုၚ် မရနုက်ကဵု ၇ ဝါရ။ အခိင် အကာဲအရာကာပရှ် မရနုက်ကု ၇ ဝါ မအိုတ်ကၠုင်ဂှ် တၠအဝဵုတအ်ပလီုထောအ် State Administrative Council (SAC)တုဲ သၠာဲထောအ်ယၟု State Security and Peace Commission (SSPC)။ ဍေဟ်တအ်ဂိုတ်ဂ္စါန်ဒၟံင်ဂှ် သွက်သ္ဂောအ်ပတောံ အယောၚ်အလာ အလဵုအသဳကရတ်(ကြားဖြတ်အစိုးရ) ကၠာဟွံဂွံကၠောန်ပေါဲရုဲမာဏံရ။ ယၟုနာမ ဂကောမ်ဂှ် ၜိုန်ရပြံင်သၠာဲအာကီုလေဝ် ပရေင်အာက္ဍိုပ်တအ်ဂှ် အတိုင် SAC ရတုဲ ပရေင်အုပ်ဓုပ်ပၞာန် ဆၜိုတ်ပြံင်သၠာဲအာ ညိညဓဝ်ရ။
“ပေါဲရုဲမာဲဏအ် က္ဍိုပ်ကၠမ်ပေင်ပေင် ၜိုန်ရကၠောန်ဗဒှ်ဟွံမာန်ဏီကီုလေဝ်၊ ဟိုတ်နူပရေင်နာနာသာ်တုဲ ဒၞါဲကၠောန်ဗဒှ် ပေါဲရုဲမာဲဟွံမာန်တအ်ဂှ် ကာလ အလဵုအသဳ မတိုန်တၟိ ကု ဂကောမ်ကၠောန်ဗဒှ် ပေါဲရုဲမာဲတအ်ဂှ် ညးတအ်ကၠောန်ဗဒှ် ပေါဲရုဲမာဲကရတ်မ္ဂး ညံင်သ္ဂောအ်ဍိုက်ပေင်ကၠုင်ဖအိုတ်ဂှ်လေဝ် အဲချပ်လဝ် နွံ၊ သဘၚ်ရုဲမာ အလန်ဏအ် နကုသကုတ်ပဌမ၊ဒုတိယ၊တတိယတအ် ကၠောန်ဗဒှ်အာဏောင်”
ရဴဝွံ တၠအဝဵုပၞာန်မေန်အံင်လှိုင် ဟီုကၠုင်လဝ် ပ္ဍဲပေါဲ NCA ပေင် မရနုက်ကဵု ၁၀ သၞာံတေအ်ရ။ လဟီုညးတေအ်ဂှ် ဒဒှ်ရ ညးတေအ်တီဒၟံင် အကာဲအရာပရေင်ဍုင်ကွာန်လၟုဟ်တုဲ အတိုင်ညးတေအ် မကေင်ဟီုလဝ် ကၠာဟွံဂွံသီအဝဵု “ကမၠောန်အဲဟွံဂံင်ကၠောန်ဟွံမွဲ” ဂှ်ရ “ဟွံဒှ်မ္ဂး ညံင်သ္ဂောအ်ဒှ်ကၠောန်အာဏောင်”ရဴဝွံ ညးတေအ်ကြီုခြေအ်ဒၟံင် ဇကုညးတေအ်လေဝ် ဟီုစဂွံရ။
ပေါဲရုဲမာဲ သကုတ်ပဌမဏအ်ဂှ် ပ္ဍဲစၟတ်တ္ၚဲ ၂၈၊ ဂိတု ဒဳဇြေမ္ဗာ၊ သၞာံ၂၀၂၅မ္ဂး ကၠောန်ဗဒှ်အာ ပ္ဍဲပွိုင်ဍုင် (၁၀၂)ပွိုင်ဍုင်၊ စၟတ်တ္ၚဲ ၁၁၊ ဂိတုဂျာန်ညဝ်ဝါရဳ၊ သၞာံ ၂၀၂၆မ္ဂး ကၠောန်ဗဒှ်အာ ပ္ဍဲပွိုင်ဍုင်(၁၀၀)ပွိုင်ဍုင်ရောင်ဂှ် လလောင်တြးလဝ်တုဲ သွက်သကုတ်တတိယဂှ် ဟွံဂွံ လလောင်တြးဏီရ။
တုဲပၠန် တၠအဝဵုပၞာန်တအ် ရန်ကု သ္ဂောအ်စဵုဒၞါပေါဲရုဲမာဲတုဲ သၞောဝ်ဥပဒေတၟိ သွက်ဂွံစဵုဒၞါပေါဲရုဲမာဲတအ်ဂှ်လေဝ် ဗဗွဲကုအခိင် စၞဟ်လဝ်နွံတဴရ။ ဥပဒေဏအ်ဂှ် ညးမဒစဵုဒစးကုပေါဲရုဲမာဲတအ်မ္ဂး နူဒဏ်မသကာတ်တဴ စဵုကုပၟိင်ဂမ္စိုတ်တအ်နွံရ။ စိုပ် နဝ်ဝေမ္ဗာ ၄ ဂှ် စောဲကၠုင်လဝ်ဂဗုတ် နကုဂဗုတ် ၄၀ တုဲ ရပ်ထောအ်လဝ် ညးဍုင်ကွာန် ၈၈ တၠတအ်ဂှ်လေဝ် ဂွံညာတ်ကေတ်ရ။ ၜိုန်ဂှ်ကီုလေဝ် ပေါဲရုဲမာဲအလုံမွဲကၟိန်ဍုင် ပါလုပ်ဟွံမာန်ဂှ် ညးမဒစဵုဒစးပေါဲရုဲမာဲ ဂကောမ်ရပ်လွဟ်သၠုင်ကျာ ကောမ်ကု ဂကောမ်ရပ်လွဟ်တၞဟ်တအ်ဂှ် ဒှ်ကၠုင်တင်ကော်ဆောကု အလဵုအသဳပၞာန်ဣရ။
ပတုန်ခလေဝ် ဂကောမ်ပၠန်ဂတး သကုတ်သၠုင်ကျာ
ဂကောမ်ရပ်လွဟ်ကောန်ဍုင်အရေင် မနွံသကုတ်သၠုင်ကျာကၟိန်ဍုင်ဗၟာ (EAO) ကု ဂကောမ်ပၠန်ဂတး (ERO)တအ်ဂှ် ဂကောမ်ဒစဵုဒစး ကုပေါဲရုဲမာဲလေဝ်နွံတုဲ ဂကောမ်ထံက်ဂလာန် ကုပေါဲရုဲမာဲလေဝ် နွံဒၟံင်ဂှ် ဂွံဆဵုညာတ်ကေတ်ရ။ ပၞောဝ်ကု ဂကောမ်ဂမၠိုင်တအ်ဂှ် ဂကောမ်မချဳဂရာင်ဒၟံင် ပ္ဍဲတွဵုရးဍုင်မန်၊ တွဵုရးကရေင် မဆက်စပ်ဒၟံင် ကုတွဵုရးမန်တအ် မပတမ် ဗော်ဍုင်မန်တၟိ/ဗတိုက်သရိုဟ်တၠအဝဵုပၞာန် (NMSP-AD/RMA)၊ ကံင်ဇြဳဝှေတ်ဒရာ ဍုင်မန်(MSFC/MSRF)၊ ဗော်ကောန်ဂကူကရေင်(KNU/KNLA)တအ် ပံင်လလောင်ကၠုင်ကရောမ် NUG၊ ဂကောမ်(ERO)တၞဟ်တၞဟ်တအ် နဒဒှ် တးပါဲပေါဲရုဲမာဲ အလဵုသဳပၞာန်မကၠောန်ဗဒှ်လဝ်ဏအ် ဗွဲမပိုတ်သ္ကုတ်ရ။ ပေါဲရုဲမာဲ တၠအဝဵုပၞာန်တအ် မစဳဇန်လဝ်ဂှ် ပရေင်အုပ်ဓုပ်ပၞာန် သွက်သ္ဂောအ်တန်တဴအာ၊ ဓလီုလဝ်စၞာံဒဳမိုဝ်ကရေဇြဳတုဲ ချူဓဇက်လဝ်ဏောင် ရဴဝွံပါလုပ်ဒၟံင် ပ္ဍဲလိက်တရးရ။
ဒုင်လဝ်ယၟု နဒဒှ်ဒပ်မင်ပယျဵုကရေင်တုဲ ဘိုင်ဗပေင်ဒၟံင်ဇြဟတ် ကုဒပ်ပၞာန်ဗၟာ မနွံယၟု ဒပ်ပၞာန်ကောန်ဂကူကရေင် KNA၊ ဒေါအ်လဝ်ပန်ပှော် ကုပၞာန်ဗၟာတုဲ ဂကောမ် မဒတဴလိုင်ဒၟံင် အတိုင် မထပက်လဝ် လိခ်ကသုက် NCAတအ် ပတမ် DKBA၊ KNU/KNLA-PCတအ်ဂှ် ထံက်ဂလာန် ကုပေါဲရုဲမာဲဏောင်ဂှ် ပံင်တောဲ လလောင်တြးကၠုင် ပ္ဍဲဇြာပ်ထေမ္ဗာ ၂၈ ။ ညးမပါလုပ် ပ္ဍဲပေဲါရုဲမာဲတအ် ညံင်ဟွံသ္ဂောအ် ဆောမ်လေင်ထဍဳလယတ်အာဂှ် ပံင်တောဲတုဲ စဵုဒၞါအာဏောင် ရဴဝွံပါလုပ်ဒၟံင် ပ္ဍဲလိက်တရးတေအ်ရ။
ဗော်ဍုင်မန်တၟိ(NMSP)ဝွံ ပြဝ မထံက်ဂလာန် ကုပေါဲရုဲမာဲဂှ် ဟွံဟီုတုဲ ပြဝ မဒစဵုဒစးပေါဲရုဲမာဲဂှ်လေဝ် ဟွံဂွံလလောင်တြးလဝ်မွဲသာ်ဏီရ။
အကာဲအရာပမြဟ်ဏအ် ပ္ဍဲတွဵုရးဍုင်မန် ဒေသမကၠောန်ဗဒှ်ပေါဲရုဲမာဲ အလန်ပဌမတအ်ဂှ် ကျာ်ထဝ်၊ကျာ်မြဟ်၊မတ်မလီု၊ၜါသွာင်၊သဓီု (၅)ပွိုင်ဍုင်၊ အလန်ဒုတိယဂှ် ၜဳလေင်၊မုဟ်ဍုင်၊ဇြပ်ဗု၊ရေဝ်၊ပံင် (၅)ပွိုင်ဍုင် ရဴဝွံ ပါ်တုဲ ကၠောန်ဗဒှ်အာရောင် လလောင်တြးလဝ်ရ။ ပ္ဍဲတွဵုရးဍုင်မန် ဒေသကံင်ဇြဳပၞာန်တအ် မဒးသၠးလဝ်တအ် မပတမ်ဂၠံင်ဇၞော်ကၟိန်ဍုင် စၟတ်(၈)ကု ဒၞါဲလ္ၚဵုတအ်ဂှ် စကာဇြဟတ်တုဲ ထပက်ကၠုင်ပၞာန်တအ်ဂှ်လေဝ် နွံတဴရ။
“ကရောင်ပၞာန်ဍေဟ်တအ် ညံင်ဟွံသ္ဂောအ်လုပ်ကၠုင်မာန်ဂှ် လပါ်ပိုယ်လေဝ် ဝေင်အာပၞာန်ဏောင်။ လၟုဟ်ဏအ် ဒေသဂကောမ်ပၠန်ဂတးတအ် မထိင်လဝ်ဂှ် ကံင်ဇြဳပၞာန်တအ်ဂ္စါန်ဒၟံင် သွက်သ္ဂောအ်ကလေင်ထိင်မာန်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဍေဟ်တအ်စကာဇြဟတ်ဗွဲမဂၠိုင်တုဲ ထပက်ကၠုင်ဒၟံင်ပၞာန်။ဒေသမန်ပိုယ် သၟးဟွံသေင် ဒေသကောန်ဍုင်အရေင်တၞဟ်တၞဟ်တအ်လေဝ် ဍေဟ်ဝေင်ဒၟံင်ပၞာန် ဗီုဏအ်ရ။ဟီုသာ်ဂှ်ရ အဃောကၠောန်ဗဒှ်ပေါဲရုဲမာဲဏအ် ပေါဲပၞာန် သာတုဲသ္ကာတ်မြဟ်ကၠုင်မာန်ဏောင်”
ရဴဝွံ ဥက္ကဋ္ဌကမ္မတဳပရေင်အုပ်ဓုပ်ကံင်ဇြဳဝှေတ်ဒရာဍုင်မန် MSFC နာဲကသုမန် ကဵုသတိတုဲ ဟီုလဝ်ရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲကၟိန်ဍုင်ဗၟာဝွံ အကြာ ပြဝ မဒက်ပတိုန်သ္ဂောအ်လုပ်သၞောဝ် တၠအဝဵုပၞာန်(Legitimation)ကု ပြဝ ပတုန်ခလေဝ်ပေါဲရုဲမာဲ ဂကောမ်ပၠန်ဂတးတအ် ပရေင်ဍုင်ကွာန် မဒစးညးသကအ်ဂှ် သာတုဲသ္ကာတ်မြဟ်ကၠုင်ဒၟံင်ယျ။ တၠအဝဵုပၞာန်တအ်ဂှ် ရန်ကု အဝဵုဍေဟ်တအ် ညံင်သ္ဂောအ်ဆက်တန်တဴအာတုဲ ဂိုတ်ဂ္စါန်ဒၟံင် နကုပြဝ မသၠာဲယၟု၊ ပြဝ စကာသၞောဝ်မကြေပ်ဂြတ်တၟိတအ်။ ဆ္ဂး ဂကောမ်ပၠန်ဂတးတအ် ပြဝ မတးပါဲလတူပေဲါရုဲမာဲ၊ ပြဝ ကံင်ဇြဳပၞာန်တအ် သ္ဂောအ် ဖလဲပတိတ်ပရေင်ပၞာန်၊ ပရေင်အုပ်ဓုပ်တအ်ဂှ်ရ ပေါဲရုဲမာဲ တၠအဝဵုပၞာန်တအ်ဂှ် ဒှ်ပေါဲရုဲမာဲပ္တောအ်တုဲ ပြဝ ပရေင်ဍုင်ကွာန်သ္ဂောအ် ၜိုဟ်လလမ်ဂှ် ဖန်ဗဒှ်ကဵုဟွံမာန် ရဴသာ်ဝွံ ဌာန်ကွတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ရးမည(RICE)ပိုဲ ညာတ်လဝ်ဂှ် ပ္တိန်ထ္ၜးဏာရ။
